توصيف خداوند ويژه‏ى مخلصين‏

  «سبحان اللّه عمّا يصفون * إلاّ عباد اللّه المخلصين»(176) سرّ اين كه بندگان مخلص، حق توصيف خداوند را دارند و ديگران چنين حقى را ندارند، آن است كه خداوند اين‏ها را براى خود خالص كرده و هيچ موجودى غير از خدا در اين افراد سهمى ندارد و خداوند آن‏ها را بندگان مخلص معرفى كرده و خود را به آن‏ها شناسانده و غير خود را از يادشان برده، در نتيجه تنها خدا را مى‏شناسند و غير خدا را فراموش مى‏كنند. چنين افرادى اگر خداوند را توصيف كنند، به اوصافى وصف مى‏كنند كه لايق ساحت كبريايى اوست و اگر هم به زبان وصف كنند، هر چند الفاظ قاصر، و معانى آن‏ها محدود باشد، ليكن اعتراف مى‏كنند كه بيان بشر عاجز و قاصر است از اين كه او را توصيف كند؛ «لا أحصى ثناء عليك أنت كما أثنيت على نفسك».(177)

تمامى ستايش‏ها براى خداوند 

 «الحمد للّه ربّ العالمين» الف و لام در «الحمد» به معناى جنس يا استغراق است؛ يعنى تمامى حمدها براى خداست. زيرا حمد و ستايش در برابر زيبا و زيبايى انجام مى‏شود و مالك آن‏دو خداست. توضيح اين كه: از سويى خداوند آفرينش همه اشيا را به خود اسناد مى‏دهد؛ «ذلكم اللّه ربّكم خالق كلّ شى‏ء»(178) و از سوى ديگر خلقت تمامى آفريده‏ها را به زيبايى مى‏ستايد؛ «الّذى أحسن كلّ شى‏ء خلقه»(179) پس روشن شد كه تمامى كارهاى او زيباست. همچنين خداوند خودش را به دارنده‏ى بهترين نام‏ها مى‏ستايد؛ «و للّه الأسماء الحسنى فادعوه بها»(180). پس با توجه به اين كه تمامى افعال و اسماى الهى زيبا و نيكوست، تمامى ستايش‏ها نيز از آن اوست.(181)